Rjómabúið á Baugsstöðum – stór hluti af hagkerfi bænda fyrir 100 árum
Fjóra kílómetra austan Stokkseyrar, skammt frá Knarrarósvita, stendur látlaus bygging úr timbri klædd bárujárni. Á austurhlið þess er vatnshjól sem mjór skurður rennur um. Þetta er Rjómabúið á Baugsstöðum sem fyrir öld síðan var stór hluti af hagkerfi bænda þar um slóðir. Rjómabú eða smjörbú skiptu mörgum tugum í upphafi 20. aldar á Íslandi en fyrirmyndin var starfsemi slíkra rjómabúa í Danmörku. Af öllum þessum fjölda rjómabúa sem starfrækt voru á sínum tíma er einungis Rjómabúið á Baugsstöðum varðveitt í dag með skálahúsi, tækjum og tólum.
Jónsmessuhátíð á Eyrarbakka 2018
Jónsmessuhátíðin á Eyrarbakka 23. júní 2018
| Kl. 08:30 | Fánar dregnir að húni |
| Kl. 09:00–11:00 | Morgunverður í Hallskoti
Skógræktarfélag Eyrarbakka býður til morgunverðar og samverustundar í skóg-ræktinni, sem félagið annast um í Hallskoti. Ekið um Sólvangs- og Flóagaflsveg. |
| Kl. 09:00–22:00 | Verslunin Bakkinn
Verslunin verður opin til kl. 22:00. Frír ís fyrir börnin um miðjan daginn. |
| Kl. 10:00–16:00 | Drög að Fangelsisminjasafni Íslands á Stað
Á Eyrarbakka er elsta starfandi fangelsi landsins og undanfarin ár hefur ýmsum munum og skjölum sem tengjast sögu fangelsa á Íslandi verið safnað. Saga fangelsa er merk saga sem ekki má gleymast. Sýningin einnig opin á sama tíma sunnudaginn 24. júní. |
| Kl. 11:00–13:00 | Eldsmíðafélag Suðurlands
Félagar í Eldsmíðafélaginu bjóða gestum að kíkja við í húsi félagsins við Túngötu og skoða afl og steðja. Valinkunnir eldsmiðir verða á staðnum og segja frá. |
| Kl. 11:00–17:00 | Laugabúð
Búðin opin og þar verður ýmislegt rifjað upp frá 100 ára sögu hennar. Hinn sívinsæli bókamarkaður verður í kjallaranum. Óvænt tilboð í tilefni dagsins. |
| Kl. 11:00–18:00 | Söfnin á Eyrarbakka
Opið í Byggðasafni Árnesinga í Húsinu, Sjóminjasafninu og Kirkjubæ. Í borðstofu Hússins og í Hjallinum er sýning Ástu Vilhelmínu Guðmundsdóttur Marþræðir. Ratleikur er í boði allan daginn. Í hjallinum norðan við Húsið er seinni hluti sýningarinnar Marþræðir og þar býður listamaðurinn Ásta uppá seiði og söl kl. 14. Ókeypis aðgangur. |
| Kl. 11:00 | Leikhópurinn Lotta við Sjóminjasafnið
Leikhópurinn Lotta skemmtir ungum sem öldnum með söngvasyrpu. |
| Kl. 11:30–13:00 | Hestar og hressing á Garðstúninu
Teymt verður undir börnum og þau fá hressingu. |
| Kl. 12:00–14:00 | Bogfimi á Garðstúninu
Að hætti Hróa hattar fá þátttakendur boga og örvar og berjast við fógetann í Skírisskógi í stuttum leikjum í líkingu við skotbolta. Aldurstakmark 10 til 98 ára. |
| Kl. 12:00-21:00 | Rauða húsið
Á veitingastaðnum Rauða húsinu er tveggja rétta Jónsmessutilboð með humarsúpu eða nautacarpaccio í forrétt og hægeldað lambaprime með gulrótum, sellerírót, kartöflum og rauðvínssósu á 6.150 kr. Tveir fyrir einn eftirréttir. Kjallarinn er opinn frá kl. 12. Eldhúsið er opið til kl. 21. Pizza með þremur áleggs-tegundum á 2.000 kr. Leikirnir á HM á breiðtjaldi og gleðistund kl. 16–18. |
| Kl. 13:30 | Dansgjörningur á lóðinni við Húsið
Japanski hreyfilistamaðurinn og butoh-meistarinn Mushimaru Fujieda er þekktur víða um heim og í dansi sínum leggur hann áherslu á slökun huga og líkama. |
| Kl. 14:00–16:00 | Heimboð á þrjá staði
Íris og Karl á Óseyri bjóða gestum að líta inn á heimili sitt við Flóagaflsveg. Vigdís í Bræðraborg, Eyrargötu 40, býr í húsi frá 1939 og hlakkar til að fá gesti. Sigurlaug í Norðurkoti heldur upp á 120 ára afmæli hússins á hátíðinni. |
| Kl. 14:00–16:00 | Sólvangur – Miðstöð íslenska hestsins
Opið hús á Sólvangi. Þar verður boðið uppá kaffi, kleinur og djús og hesthúsið opið fyrir þá sem hafa áhuga á íslenska hestinum. |
| kl. 17:00–18:00 | Eyrarbakki 1918
Stutt söguganga um hluta Eyrarbakka, þar sem horft verður aftur í tímann um 100 ár. Magnús Karel Hannesson leiðir gönguna sem hefst við samkomuhúsið Stað. |
| Kl. 20:00–21:21 | Samsöngur í Húsinu
Heimir Guðmundsson leikur undir söng á elsta píanó á Suðurlandi. Sungið verður úr skólaljóðunum og hver syngur með sínu nefi. |
| Kl. 22:00 | Jónsmessubrenna
Að venju verður Jónsmessubrenna í fjörunni vestan við Eyrarbakka. Að þessu sinni ávarpar Guðmundur Brynjólfsson rithöfundur samkomugesti. Bakkabandið heldur svo uppi fjörinu |
| Kl. 22:00–04:00 | Kjallarinn á Rauða
Grétar á Sólvangi spilar fyrir okkur fram á kvöldið. Aldurstakmark 18 ára. |
Björgunarsveitin Björg býður ungum og öldnum að veiða frítt í Ölfusárósi fyrir landi Eyrarbakka dagana 22. til 24. júní 2018.
Jónsmessuhátíðin er styrkt af Sveitarfélaginu Árborg, Björgunarsveitinni Björg, Ungmennafélagi Eyrarbakka, Slysavarnadeildinni Björg á Eyrarbakka, Rauða húsinu og Versluninni Bakkanum.
Japanskur meistari heimsækir Eyrarbakka
Mushimaru Fujieda, listamaður og butoh meistari frá Japan heimsækir Eyrarbakka í næstu viku. Hann býður uppá námskeið tvö kvöld og endar heimsókn sína á því að sýna umhverfis Húsið á Jónsmessugleðinni laugardaginn 23. júní kl. 13.30. Nokkuð sem enginn ætti að missa af. Að gjörningi loknum verður boðið uppá seyði og söl í hjallinum norðan við safnið. Hluti sumarsýningarinnar Marþræðir er í hjallinum og kynjaverur hanga þar í loftbitum. Ásta Vilhelmína Guðmundsdóttir listamaður og sýningahöfundur sumarsýningar á heiðurinn af komu Mushimaru´s og Uppbyggingarsjóður Suðurlands styrkti viðburðinn.
Alþjóðlegi safnadagurinn 18. maí 2018
Alþjóðlegi safnadagurinn er haldinn ár hvert þann 18. maí af ICOM, alþjóðasamtökum safna og safnamanna. Þátttakendur eru um 35.000 söfn í 140 löndum. Söfn um allan heim skipuleggja dagskrá þann dag, helgina eða jafnvel vikuna alla sem 18. maí ber upp á og hefur það verið gert öll árin síðan 1977.
Yfirskrift safnadagsins í ár er „Ofurtengslamyndun“ sem nær yfir þær fjölmörgu samskiptaleiðir sem við höfum í dag, svo sem samskipti í eigin persónu, tölvupóst, netspjall, síma og net.
Marþræðir í Húsinu
Marþræðir, sumarsýning Byggðasafns Árnesinga sem opnar föstudaginn 4. maí, verður tileinkuð fullveldisárinu 1918 með nýstárlegu móti. Sýningin er fullveldisárið með augum listamannsins Ástu Vilhelmínu Guðmundsdóttur þar sem sjávargróður og önnur náttúra fyllir rýmið. Marþræðir er samspil textílverka listamanns við safneign og veitir frumlega sýn á söguna. Þótt árið 1918 hafi talist slæmt ár bæði vegna kulda og pestar þá voru landsmenn ekki óvanir slíkum aðstæðum og kunnu að nýta sér gjafir náttúrunnar. Fjörunytjar eru mikilvægasti þráður sýningarinnar og hráefni eins og sjávargróður ásamt ullinni vísa í bjargræði fólks þegar illa áraði.
Ársskýrsla Byggðasafns Árnesinga 2017
Ársskýrsla Byggðasafns Árnesinga fyrir árið 2017 er komin út og sjáanleg á vefnum. Sjá http://www.byggdasafn.is/wp-content/uploads/2013/08/Ársskýrsla-Byggðasafns-Árnesinga-2017.pdf
Árborg – sjáðu þetta!
Í tilefni 20 ára afmælis Sveitarfélagsins Árborgar og menningarhátíðarinnar Vor í Árborg kynnum við fjóra kjörgripi í eigu Byggðasafns Árnesinga. Einn gripur frá hverju sveitarfélagi sem stóð að stofnun Árborgar.
Þessir gripir eru valdir af handahófi. Ekki er gert upp á milli safnmuna Byggðasafns Árnesinga. Þeir bera allir vitni um líf, störf og menningu héraðsins. Vissulega hefur safnið ekki alla gripi sína til sýnis en varðveisluaðstaða safnsins er mjög góð og markmið starfsmanna að varðveita þá til næstu kynslóða. Allir safnmunir Byggðasafns Árnesinga og Sjóminjasafnsins á Eyrarbakka eru skráðir í miðlægan gagnagrunn íslenskra safna Sarp. Með því að fara á síðuna www.sarpur.is er hægt að fræðast um aðföng íslenskra safna, þar á meðal safnmuna Byggðasafns Árnesinga.
Nýr ratleikur á fyrsta degi sumars
Nýr ratleikur verður í boði fyrir gesti safnsins á hátíðinni Vor í Árborg. Leikurinn fer með gesti um öll safnhús Byggðasafnsins sem eru Húsið, Eggjaskúr, Kirkjubær og Sjóminjasafn. Upplagt er fyrir fjölskylduna að heimsækja safnið með ratleikinn sem leiðarvísi. Þeir sem mæta með vegabréf fá stimpil frá okkur en einnig er hægt að nálgast vegabréf hjá okkur. Safnið er opið kl. 13 – 15 á fimmtudaginn 19. apríl (sumardaginn fyrsta) og þar á eftir er opið kl. 14 – 17 frá föstudegi fram að sunnudegi. Heitt er á könnunni og verið hjartanlega velkomin.
Polskie Święta Wielkiej Nocy – Pólskir páskar í Húsinu á Eyrarbakka
Páskasýning safnsins er tileinkuð pólskum páskum. Í borðstofu Hússins verður dregið fram það helsta sem fylgir páskahefðum í Póllandi en þar fagna flestir samkvæmt kaþólskum sið. Á sýningunni má sjá myndskreytt egg sem kallast pisanki, matarkörfu með páskamat sem er blessaður í kirkjunni á páskadagsmorgun, litríka handgerðir vendi sem eru tákn fyrir pálmagreinar og ýmislegt fleira. Á páskum er föstunni að ljúka og tákn um vorkomu er víða sjáanlegur í páskasiðunum. Sýningin verður svo sannarlega í þeim anda. Monika Figlarska hefur aðstoðað safnið við gerð sýningarinnar.
Kyndilmessustund í Húsinu föstudaginn 2. febrúar kl. 20
Ásdís Jóelsdóttir lektor við HÍ og Hildur Hákonardóttir listakona verða fyrirlesarar kvöldsins á Kyndilmessu í Húsinu á Eyrarbakka föstudaginn 2. febrúar kl. 20.
Ásdís Jóelsdóttir kynnir bók sína Íslenska lopapeysan í máli og myndum. Uppruna lopapeysunnar má helst rekja til gróf- og fljótprjónaðra lopapeysa á bændur og sjómenn og vinsælla útvistarpeysa á bæði kynin með einkennandi útprjónuðum hringlaga munsturbekkjum. Á sama tíma var hún orðin að minja- og lúxusvöru og síðar á sjötta og sjöunda áratugnum að eftirsóttri útflutningsvöru. Hversu góð söluvara lopapeysan hefur orðið má þakka því hve einföld hún er í framleiðslu og fljótunnin og er það þekking og reynsla íslenskra prjónakvenna ásamt ánægju þeirra af því að prjóna sem lagt hefur grunninn að hönnun og tilvist peysunnar. Innihald bókarinnar byggir á víðtækri rannsókn á rituðum heimildum og ljósmyndum auk þess sem tekin voru viðtöl við fjölda aðila sem á einhvern hátt höfðu komi
ð að gerð og mótun peysunnar. Niðurstöður sýna að íslenska lopapeysan er séríslensk frumhönnun sem mótast hefur í samvinnu margra aðila og saga hennar og þróun er samofin samfélags-, iðnaðar-, útflutnings-, hönnunar– og handverkssögu þjóðarinnar.